والدگری سخت ترین کار در جهان است. تا زمانی که فرزندانتان به بلوغ نرسند حتی نمی دانید که آن ها را خوب تربیت کرده اید یا نه! به گفته اغلب والدین، والدگری و والد بودن کار بسیار دشواری است و ندانستن این موضوع که آیا آن را به درستی انجام می دهید، کار را خیلی سخت تر می کند. اگر به دنبال توصیه هایی در این زمینه باشید معمولا در انبوهی از اطلاعات غرق خواهید شد؛ در واقع مقدار توصیه هایی که در مورد والدگری یا فرزندپروری وجود دارد خیلی زیاد و کاملا گیج کننده خواهد بود.
با این حساب اینطور به نظر می رسد که هیچ راهی وجود ندارد که ما تا قبل از بزرگ شدن کودکانمان بدانیم که تربیت درستی انجام داده ایم یا نه؟ این موضوع می تواند تا حدودی حقیقت داشته باشد به دلیل اینکه آینده همیشه ناشناخته و تا حد زیادی از کنترل ما خارج است. با این حال براساس دهه ها پژوهش جان گاتمن در مورد روابط و فرزندپروری، درحال حاضر می دانیم که کارهایی وجود دارد که والدین می توانند برای ایجاد یک پیوند قوی با فرزند خود انجام دهند و فرزند خود را برای رشد و پیشرفت در زندگی آماده کنند.
برای موفقیت در والدگری، رابطه امنی با فرزندتان برقرار کنید.
ساختن یک رابطه امن با فرزندتان زمینه را برای او آماده می کند تا زندگی شاد و رضایت بخشی در آینده داشته باشد. کودکانی که سبک دلبستگی ایمنی دارند در طول دوران زندگی خود وضعیت بهتری دارند. آنان عزت نفس بالاتری دارند، مستقل تر هستند، عملکرد بهتری در مدرسه دارند و روابط با کیفیت تری نیز با اطرافیان خود دارند. همچنین طبق پژوهش های جان گاتمن کودکانی که یاد می گیرند چگونه هوش هیجانی داشته باشند، در تمام حوزه های زندگی مانند مدرسه، محیط کار، سلامت روان و روابط، بهتر عمل می کنند.
سوال : چگونه با فرزندمان پیوند امنی ایجاد کنیم و هوش هیجانی را به او آموزش دهیم؟
پاسخ : به توانایی شما بستگی دارد؛ به این که تا چه اندازه ای بتوانید والدی در دسترس و پاسخگو باشید. اگرچه گاهی اوقات این یک وظبفه ترسناک به نظر می رسد ولی این جمله به این معنی نیست که شما باید همه چیز را رها کنید و تمام توجه خود را به او معطوف کنید. در دسترس بودن و پاسخگویی، دو ویژگی است که می تواند در خلال لحظات کوچک روزمره به تدریج ساخته شود. گاتمن از این تکنیک ایجاد رابطه با عنوان “رفتارهای جزئی متداول” نام می برد. روابط با کیفیت براساس تعطیلات پرهزینه ای که با خانواده می روید یا هدایای گران قیمتی که برای تولد فرزندتان می خرید ساخته نمی شود؛ بلکه خانواده ها آجر به آجر روابطشان را درطول زمان در لحظات کوچک و مداوم روزمره می سازند. این لحظات همیشگی به فرزندتان نشان می دهند که شما همواره در کنار او هستید و حضور دارید.
برای فرزندپروری، رفتارهای جزئی متداول را تمرین کنید.
واقعا چطور رفتارهای جزئی والدین تفاوت بزرگی در تربیت فرزندان ایجاد می کند؟ این گونه رفتارها در رابطه شما با فرزندتان چطورهستند؟ در اینجا به برخی از روش های کوچک و مداومی که می توانید همیشه در دسترس و پاسخگوی نیازهای فرزندتان باشید اشاره می کنیم.
1. برای فرزندتان یک سری روتین ارتباطی ایجاد کنید و آن را در مواقع جدایی اجرا کنید.
این عادت ها یا روتین ها می توانند فرصت های بسیار خوبی برای داشتن یک لحظه ارتباطی باشند. این کار می تواند جمله ساده ای مانند ” بحت بخیر عزیزم” باشد در زمانی که از خواب بیدار می شوند، یا “روز خوبی داشته باشی” هنگامی که به مدرسه می روند. یا می تواند بغل گرفتن، بوسیدن یا شکل دیگری از یک ارتباط فیزیکی باشد. زمان خواب می تواند شامل یک روتین طولانی تر مثل داستان خواندن، لالایی گفتن یا گپ کوچکی قبل از خوابیدن باشد. روتین ها باید به شکلی باشند که برای هر دویتان مناسب باشد. برای والدگری موثر و موفقیت در پرورش فرزند در نظر داشته باشید که روتین های شما با بزرگ تر شدن فرزندتان تغییر می کند؛ اما ادامه دادن این روتین ها در مواقعی که فرزندتان در مراحل رشد و تحول است او را متوجه این نکته می کند که شما در کنار او هستید.
2. جملات مثبت به فرزندتان بگویید، تا والدگری موفق را تجربه کنید.
بیشتر حرف هایی که کودکان از والدین یا مراقبان خود می شنوند این است که چه کارهایی را باید و چه کارهایی را نباید انجام داد. بسیاری از والدین به سرعت به کارهایی که فرزندشان انجام نداده و یا اشتباه انجام داده است اشاره می کنند اما تمایل کمتری برای به اشتراک گذاشتن نکات مثبت کارهای فرزندشان دارند. با این حال بیان نکات مثبت رفتارهای آنان اهمیت زیادی دارد. در واقع گفتن جملات مثبت باید بیشتر ازجملات منفی باشد تا کودکتان احساس دوست داشتنی بودن، پذیرفته شدن و ارزشمندی کند. عبارات مثبت می تواند تشکر از آن ها برای کمک کردن باشد، تعریف کردن از آن ها یا ابراز این نکته باشد که چقدر به او افتخار می کنید.
3. محبتتان را به فرزندتان نشان دهید.
میزان عشق و محبت در رابطه تان با فرزندتان ممکن است در طول زمان تغییر کند (بیشتر نوجوانان محبت والدین خود را نمی خواهند، مخصوصا در جمع). اما محبت بدون توجه به سن اهمیت دارد. مطمئن شوید که کودکتان را درآغوش می گیرید، او را می بوسید یا حتی پشت او را نوازش می کنید. شما با محبت کردن به فرزندتان نشان می دهید که به او اهمیت می دهید و در کنار او هستید.
4. به فرزندتان توجه کنید.
هنگامی که فرزندتان می خواهد با شما ارتباط بگیرد تمام تلاش خود را کنید که به شیوه مثبتی با او رفتار و برخورد نمایید. هنگامی که فرزندتان به توجه شما نیاز دارد و شما مشغول کار دیگری هستید این حالت می تواند اضطراب آور باشد. با این حال به خاطر داشته باشید که مجبور نیستید آن چه را که می خواهند در اختیار آن ها بگذارید.
شما می توانید به سادگی بگویید “عزیزم من صدایت را می شنوم و می خواهم با تو هم بازی کنم. باید کار شستن لباس ها تمام شود و بعد از آن می توانیم با هم بازی کنیم”. رایج ترین درخواست های ناموفقی که میان والد و فرزند دیده می شود، زمانی است که والدین به صفحه تلفن خود یا نمایشگر خود توجه می کنند. اگر رسانه های اجتماعی یا ایمیل های خود را چک می کنید این کار می تواند به راحتی توجه شما را از بین ببرد تا به درخواست های کودکتان بی اعتنا باشید. به هنگام استفاده از تلفنتان آگاه باشید و سعی کنید هنگامی که در کنار فرزندتان هستید زمان استفاده از گوشی را به حداقل برسانید تا بتوانید در دسترس او باشید.
5. در مورد دنیای آن ها کنجکاو و مشتاق باشید.
برای مثال از فرزندتان بپرسید که روزش را چطور سپری کرده است و سعی کنید که شناخت خوبی از او به دست آورید. سوالات خاص و جزئی بهتر از سوالات کلی هستند. مثلا سوال” جذاب ترین بخش روزت چه بود؟ ” پاسخ دقیق تری را نسبت به سوال” روزت چطور بود؟” را به شما می دهد. زمان صرف شام برای ارتباط با فرزندان و پرسیدن از دنیای آن ها عالی است. فقط مطمئن شوید که به آن چه که آن ها می گویند توجه کرده اید و آن ها را به یاد دارید.
6. گذراندن وقت با فرزند، از جمله تکنیک های والدگری موفق است.
توجه داشته باشید در والدگری لازم نیست که حتما هر روز زمان خیلی زیادی را با همدیگر بگذرانید. حتی اگر صرفا 10 دقیقه از روز را با کاری را که فرزندتان از آن لذت می برد با هم انجام دهید، انگار پیام قدرتمندی برای او می فرستید که به او اهمیت می دهید و دوستش دارید. اگر برای این کار زمان مشخصی را در روتین خود در نظر بگیرید احتمال انجام آن بیشتر می شود.
7. گفت و گوها و واکنش های منفی را در رابطه تان اصلاح کنید.
والدگری و فرزندپروری عالی نیازی به بی نقص یا کامل بودن ندارد؛ بلکه به هنگام اشتباه کردن، نیاز به اصلاح و ترمیم دارد. همه ما روزهای بدی داریم، به درخواست های فرزندمان توجهی نمی کنیم، واکنش بدی به او نشان می دهیم. باید بدانیم که همه ما انسانیم و اشتباه می کنیم اما توانایی تغییر و اصلاح، نکته کلیدی ماجرا است. اگر می خواهید یک تعامل منفی را در رابطه با فرزندتان اصلاح کنید به او بگویید که همیشه کنار او هستید حتی در مواقع سخت و دشوار زندگی. این جملات، مهارت های ارزشمندی را در مورد نحوه اصلاح و ترمیم روابط و مسئولیت پذیری به او یاد می دهد که در آینده به هنگام درگیری اجتناب ناپذیر با دیگران، به کار آن ها می آید.
کلام آخر در مورد والدگری
فرزندپروری یا والدگری، کار سختی است اما با مشارکت در لحظات کوچک و برقراری ارتباط با فرزندتان اغلب می توانید رابطه ای را بسازید که او را برای یک عمر رشد و موفقیت آماده می کند.
منبع : موسسه گاتمن