سبد خرید خالی است 
همه ما از اهمیت اعتماد در رابطه آگاهی داریم و می دانیم اعتماد کردن یکی از مهمترین نیازها در یک رابطه است و بدون داشتن اعتماد به یکدیگر نمی توانیم رابطه سالمی داشته باشیم. با این وجود، تقریباً همه ما می توانیم اتفاقاتی را به یاد بیاوریم که منجر به شکسته شدن و از بین رفتن اعتماد در رابطه مان شده است. بیشتر ما این تجربه را داریم که به خاطر داشتن اعتماد بیش از حد و یا حتی بی اعتمادی نسبت به دیگران، رابطه ای که زمانی برایمان مهم بود را از دست دادیم.
اعتماد حتی در رابطه ما با والدین نیز مهم است. برخی از ما به دلیل اینکه فکر می کردیم خانواده یا سایر افراد مهم زندگی مان به ما و توانایی هایمان اعتماد ندارند، سال های سال با رنج، ناراحتی و اعتماد به نفس پایین زندگی کرده ایم.
وقتی سخن از اعتماد در رابطه به میان می آید، پاسخ به چند سوال مهم است :
- اعتماد چیست؟
- اعتماد چه نقشی در رابطه دارد؟
- عدم اعتماد چه تاثیری در رابطه دارد؟
- اعتماد چگونه به وجود می آید؟
- چگونه می توانیم اعتماد در رابطه را تقویت کنیم؟
- چه عواملی موجب از بین رفتن اعتماد در رابطه می شود؟
- آیا می توان اعتمادی را که از بین رفته است دوباره بازسازی کرد؟
در ادامه به صورت مختصر به توضیح هر یک از موارد می پردازیم.
اعتماد چیست؟
اعتماد، یک باور قوي است مبنی بر اینکه می توانید به طرف مقابل تکیه کنید. یعنی از لحاظ عاطفی، ذهنی، حمایتی، مالی و کمک رسانی می توانید روي او حساب کنید. با اعتماد کردن به دیگری، در حقیقت مطمئن می شویم که او در هر زمان و هر شرایطی هوایم را دارد و می توانم روی حضور و آرامش او، مراقبت و توجه او، و حمایتی که از او دریافت می کنم، از هر لحاظ حساب کنم.
اعتماد در رابطه هیچ گاه یک شبه و ناگهانی ایجاد نمی شود بلکه در بلند مدت و با بررسی رفتارهای طرف مقابل اعتماد و احساس امنیت در ذهن شکل می گیرد. در حقیقت ستون اعتماد در خانه ی رابطه ی ما ستونی است که آجر به آجر، روز به روز، ماه به ماه ساختن آن زمان برده است. هر رفتار سالم و اعتماد برانگیز ما یک آجر بوده که به ساخته شدن این ستون در طی هفته ها و ماه ها کمک کرده است.
خبر بد آنکه بر خلاف اینکه ساخت ستون اعتماد آرام آرام شکل می گیرد، گاهی برای ویران کردن آن یک خطا کافی است … . متاسفانه برخی از خطاها آنقدر بزرگ است که می تواند به صورت کاملا ناگهانی، ستونی که سال ها برای ساختنش تلاش کرده ایم را در یک لحظه و گاهی حتی به صورت کامل از بین ببرد. خیانت در روابط زناشویی یکی از این خطاهاست.
در برخی روابط هم شاهد آن هستیم که خطاهای تکرار شونده، آرام آرام اعتماد در رابطه را از بین می برد؛ مثل همسری که با دروغ، پنهانکاری، بی توجهی به نیاز طرف مقابل، نادیده گرفتن او، انتقاد از او مقابل دیگران و …، بدون آنکه بداند، هربار آجری از ستون اعتماد را ویران می کند تا جایی که یک روز متوجه خواهد شده که دیگر ستونی باقی نمانده است … .
نقش اعتماد در رابطه
زمانی که ستون اعتماد بین همسران آرام آرام شکل می گیرد، با هر آجر آن، احساس امنیت روانی ما بیشتر و بیشتر تامین می شود. در حقیقت وقتی ما در رابطه مان به دیگری اعتماد داریم، در حضور او احساس امنیت می کنیم و می توانیم خود واقعی مان باشیم و بدون نگرانی از پذیرفته نشدن، طرد شدن، سرزنش شدن یا مورد قضاوت واقع شدن در مورد افکار و احساسات و تجربیاتمان با هم گفتگو کنیم. بنابر این، وجود اعتماد می تواند مسبب داشتن رابطه ای صمیمانه و دوستانه باشد و تجربه صمیمیت عاطفی، کلامی و رفتاری را افزایش می دهد.
همچنین وجود اعتماد بین زوجین باعث می شود نسبت به یکدیگر گشوده تر و مثبت تر رفتار کنیم. هرچه اعتماد و امنیت در رابطه بیشتر باشد، از خودگذشتگی و بخشش بیشتری خواهیم داشت و راحت تر اشتباهات کوچک یکدیگر را می بخشیم. بنابراین درگیری ها و کشمکش ها نیز کاهش خواهد یافت. زیرا زمانی که به همسرمان اعتماد داریم، تمایل بیشتری به چشم پوشی از مشکلات خواهیم داشت و حتی به دنبال راهی برای رفع آن مشکلات می گردیم.
وقتی اعتماد در رابطه جریان دارد، حتی زمانی که رفتار ناامیدکننده ای از همسر می بینیم، ترجیح می دهیم به او فرصتی برای جبران یا گفتگو برای تغییر رفتار بدهیم.
اثرات عدم اعتماد در رابطه
وقتی عدم اعتماد در رابطه به وجود می آید، ستون اصلی خانه مشترک از بین می رود. این ستون تضمین کننده ی تعهد، صمیمیت و احساس بین زوجین است. بنابراین عدم اعتماد در بلند مدت منجر به طلاق عاطفی و حتی طلاق قانونی خواهد شد.
همسرانی که بارها و بارها شاهد خطاهای مکرر دیگری و از بین رفتن اعتماد هستند، دیگر نمی توانند روی او به عنوان شریک زندگی قابل اعتماد حساب باز کنند، یاد میگیرند که او قابل اعتماد نیست و همین امر به آرامی صمیمیت را در رابطه از بین می برد و هرچه صمیمیت بیشتر از بین برود، از خودگذشتگی، تمایل به بخشیدن یکدیگر، تمایل به گذشتن از خطاها، گفتگوهای دوستانه، لحظات عاشقانه بینشان کاهش خواهد یافت و مانند جعبه باروت منتظر یک جرقه برای انفجار خواهند بود … .
از سوی دیگر با شکسته شدن اعتماد، منفی نگری و بدبینی به شریک زندگی بوجود می آید که همین امر منجر به احساس ناامنی در رابطه می شود. در بلند مدت شاهد احساس تنهایی، شکاکیت، اضطراب، افسردگی و … خواهیم بود؛ که هر کدام از این پیامدها می تواند زمینه را برای طلاق عاطفی و قانونی فراهم کند.
راه های ایجاد اعتماد
از لحظه شروع یک آشنایی، تا زمان ازدواج و تک تک روزهای پس از ازدواج، هر رفتار رابطه محور که در آن فقط به خود و نیاز خود توجه نمی شود بلکه خواسته و نیاز دیگری هم در نظر گرفته می شود می تواند آجری برای ساخت ستون اعتماد باشد. اینکه زوجین یاد بگیرند یک تیم هستند که قرار است با هم برای رشد و یکی شدن تلاش کنند، منجر به رفتارهای سالمی می شود که می تواند به ساخت این ستون ارزشمند کمک کند.
به عنوان مثال: داشتن نگرش ما به جاي من؛ داشتن صداقت با خود و یکپارچگی شخصیتی؛ بیان کردن نگرانی ها، نیازها، ترس ها و گفتگو برسر آن ها؛ انتخاب عاقلانه، درست و بجای کلمات و داشتن آگاهی از جادوی کلام؛ تلاش برای ایجاد فضاي دوستی و رفاقت؛ تبدیل شدن به فردي قابل اتکا، تنظیم مرزهاي سالم و احترام به آن (مرز من، مرز تو، مرز مشترک ما)؛ پذیرش نفوذ طرف مقابل و تاثیر پذیری از او همراه با داشتن انعطاف بر سر نظرات و باورها؛ استفاده از چالش ها براي شناخت بیشتر یکدیگر و تقویت اعتماد؛ و توجه و ترمیم مداوم اعتماد.
عوامل تقویت کننده اعتماد
هرچه صمیمیت در رابطه بیشتر شود و نگاه تیمی به ازدواج شکل بگیرد، هر رفتار سالم می تواند تقویت کننده ی بنیان رابطه یعنی ستون اعتماد باشد. مهم ترین نکاتی که می توان در این زمینه به آن اشاره کرد عبارت است از :
بده بستان یا دوسویگی (دهندگی و گیرندگی) بین زوجین به یک انتخاب دائمی تبدیل شود. هیج گاه در رابطه، یک نفر نمی تواند برای طولانی مدت نگهدارنده بوده و از خود گذشتگی کند. لازم است از خودگذشتگی، تلاش برای حفظ رابطه، اهمیت دادن و توجه کردن به یکدیگر، تلاش برای پیدا کردن راه حل برای عبور از بحران ها و مشکلات و … بین زوجین به شکل مداوم و پایاپای صورت گیرد.
همچنین زمانی که زوجین خود را ملزم به همراهی در نظرات، سلایق، تصمیم ها، باورها و ارزش هاي طرف مقابل می دانند و بجای اینکه در جبهه مقابل برای اثبات حقانیت افکار و سلایق و نظراتشان تلاش کنند، در کنار هم به نظرات مشترک برسند، اعتماد فیمابین بیش از پیش تقویت می شود.
تلاش هریک برای افزایش قابلیت اتکاء و اعتبار در رابطه و همکاري در نظرات و در مسیر زندگی نیز می تواند در بلند مدت ستون اعتماد در رابطه را تقویت کند. افزایش احساس نزدیکی و صمیمیت عاطفی از طریق بیان خصوصی ترین تصاویر ذهنی و عینی و آرزوها به یکدیگر بدون هیچ ترسی، افزایش صمیمیت کلامی، جسمی، جنسی، مالی و حمایتی نیز به شدت در تقویت ستون اعتماد اثر گذار است.
عوامل از بین برنده اعتماد
همانطور که گفته شد گاهی اعتماد ناگهانی از بین می رود. این امر معمولا به دلیل روبرو شدن زوجین با یک انتخاب به شدت اشتباه اتفاق می افتد؛ اشتباهی که آن قدر بزرگ است که پایه های زندگی مشترک را مانند زلزله هشت ریشتری میلرزاند و نابود می کند. مثل روبرو شدن با خیانت عاطفی و یا جنسی، تکرار مکرر خیانت، مواجه شدن با یک دروغ بزرگ که گاهی ممکن است سالیان سال در جریان بوده باشد.
البته خطاهای کمتر بزرگ اما تکرار شونده ای نیز هستند که به آرامی مانند موریانه ای ستون اعتماد در رابطه را از درون ویران می کنند. مانند :
- زمانی که حرف و عمل شما یکی نباشد و طرف مقابل آرام آرام بفهمد نمی تواند روی حرف شما حساب باز کند؛
- وقتی صرفا به دنبال منافع شخصی خود باشید و منافع رابطه را در نظر نگیرید؛
- زمانی که منابع و دارایی های خود را شخصی بدانید و مشارکتی در رابطه نداشته باشید؛
- زمانی که از تبادل اطلاعات با شریک زندگی تان خودداری می کنید یا با حبس اطلاعات بین خودي ها این پیغام ناگفته را به او می دهید که : تو غریبه ای، تو از ما نیستی، تو نباید سر دربیاوری و …؛
- زمانی که به طرف مقابل دروغ بگویید یا بخشی از حقیقت را بیان کنید و بخشی را پنهان کنید؛
- زمانی که ذهنیت حق به جانب دارید و به نظرات و خواسته هاي دیگران بی اعتنا هستید و مدام برای اثبات حرف و نظر خودتان طرف مقابل را بی اعتبار می کنید یا نظراتش را بی ارزش و بی اهمیت جلوه می دهید؛
- و … .
بازسازی اعتماد
برای مطالعه در زمینه بازسازی اعتماد در رابطه، مقاله بازسازی اعتماد از دست رفته در رابطه عاطفی را مطالعه بفرمایید.
در صورت تمایل نظرتان را ثبت کنید.