چرا با احساس خستگی زیاد از خواب بیدار می شوید!؟

آلارم به صدا در می آید، شما بیدار شده و همچنان خواب آلوده هستید و احساس خستگی دارید. چرا؟ خواب آلوده بودن در صبح معنایی ندارد. به طور معمول شما هشت ساعت را در طول شب خوابیده اید. با این وجود نباید موقعی که از خواب بیدار می شوید سرحال، پرانرژی و هشیار باشید؟ نه! برای این احساس خستگی یک سری دلایل وجود دارد که در ادامه این مطلب، در مورد آن توضیح داده می شود.

پاسخی از نوع زیست عصب شناختی (نوروبیولوژیکی)

به طور معمول شما چند ساعت قبل از بیدار شدن در صبح، بیشتر وقت تان را در مرحله خواب REM ( خواب با حرکات سریع چشم) گذرانده اید و مشغول خواب دیدن بوده اید (اگر می خواهید در مورد اصول خواب بیشتر بخوانید نگاهی به کتاب “مغز: آن چه همه نیاز است بدانند” بیندازید).

مغز شما به هنگام خواب دیدن بسیار فعال است و مقدار زیادی از انرژی را به شکل مولکول های ATP مصرف می کند. A مخفف آدنوزین است. ترشح و آزادسازی ادنوزین در مغزتان با فعالیت شیمیایی در هنگام خواب مرتبط می باشد. رابطه مستقیمی بین بیشتر شدن مقدار آدنوزین در مغز و افزایش خواب آلودگی و احساس خستگی وجود دارد. اما چرا؟ آدنوزین یک انتقال دهنده عصبی است که مانع از فعالیت نورون هایی که مسئول توجه و برانگیختگی شما هستند می شود (یعنی آن ها را خاموش می کند!). شما با حالت خواب آلوده از خواب بیدار می شوید و احساس خستگی داردید؛ چون در حالی که مشغول خواب دیدن بودید باقی مانده های آدنوزین از مغزتان جمع شده است.

برای مقابله با تاثیرات منفی آدنوزین باید چه کار کنید؟

یک فنجان چای یا قهوه بنوشید. پژوهش های زیادی نشان می دهند که آدنوزین زوال شناختی را بدتر می کند در حالی که کافئین با مسدود کردن فعالیت آدنوزین باعث بهبود توانایی شناختی می شود. علاوه براین، کافئین موجود در قهوه یا چای سطح استرس اکسیداتیو (رادیکال های آزاد که باعث آسیب به بافت های بدن می شوند) و التهابی که توسط آدنوزین ایجاد می شود را کمتر کرده و سرعت آن را تغییر می دهد.

آیا احساس خستگی شما به این دلیل است که شب گذشته دیر وقت خوابیده اید؟

افرادی که ترجیح می دهند تا دیر وقت بیدار بمانند (افراد شامگاهی)، دیرتر از خواب بیدار می شوند و بهترین عملکرد را هم از نظر ذهنی و هم جسمی در اواخر بعد از ظهر یا غروب دارند. افراد شامگاهی در مقایسه با افراد صبحگاهی به طور قابل توجهی احتمال بیشتری دارد که خواب شان کیفیت خوبی نداشته باشد، عملکرد روزانه شان مختل شود و از اضطراب مرتبط با خواب رنج ببرند و حتی موضوع نگران کننده تر این است که دیر خوابیدن با کاهش حجم هیپوکامپ در افراد جوان و سالم ارتباط دارد. کوچک تر شدن هیپوکامپ هم با مختل شدن یادگیری و توانایی های حافظه مرتبط است.

دیشب شام چه غذایی را در چه ساعتی خورده اید؟

آن چیزی که کمی قبل از خواب می خوردید ممکن است شانس شما برای داشتن یک خواب خوب شبانه را بیشتر کند. خوردن یک خوراکی شیرین احتمالا کمک می کند تا خواب آلوده شوید. یک پژوهش اخیرا فاصله بین آخرین وعده غذایی با زمان خواب و تاثیرات آن را بر خواب بررسی کرده است. نتایج این مطالعه نشان داده است که به ازای هر ساعت کم تر شدن فاصله بین آخرین وعده غذایی و شروع خواب، طول مدت خواب 23 دقیقه بیشتر می شود. در واقع افزایش سطح قند خون فعالیت نورون هایی که باعث به خواب رفتن می شوند را تقویت می کند. این نورون ها در ناحیه ای از مغز وجود دارند که فاقد سد خونی-مغزی است؛ بنابر این هنگامی که این نورون ها وجود قند در خون را احساس می کنند، شما احساس خستگی و خواب آلودگی می کنید.

این سازوکار در مغز می تواند توضیح دهد که چرا ما معمولا بعد از خوردن یک وعده غذایی سنگین تمایل داریم که چرت بزنیم. این تنها یکی از دلایلی است که نشان می دهد مغزتان برای این که عملکرد طبیعی خود را حفظ کند به قند نیاز دارد. یک لقمه کره بادام زمینی و مربا مقداری کربوهیدرات و پروتئین را فراهم می کند که جذب تریپتوفان را در مغز بیشتر می کند.

دیشب در کنار چه کسی خوابیده اید که احساس خستگی می کنید؟

کیفیت خواب یعنی تعادل درست میزان خواب REM و NREM و دیدگاه ذهنی از نحوه خوابیدن زوج هایی که در کنار یکدیگر می خوابند بررسی شده است. برای زنان، تقسیم کردن تخت با مرد بر کیفیت خواب شان تاثیر منفی دارد. با این حال داشتن رابطه جنسی قبل از خواب، گزارش ذهنی منفی زنان را بدون تغییر در نتایج عینی کمتر کرده است. یعنی با اینکه خواب REM و NREM آن ها همچنان تعادلی نداشت اما گزارش ذهنی آن ها درباره کیفیت خواب شان بهتر بود. در مقابل خواب مفید مردان با حضور یک پارتنر زن بدون درنظر گرفتن اینکه ارتباط جنسی باشد یا نه کمتر نمی شود.

در مقایسه با زنان، مردان مواقعی که تنها می خوابیدند ارزیابی های ذهنی منفی تری از کیفیت خواب شان داشتند. بنابر این، مردان از خوابیدن در کنار زنان منفعت می برند اما زنان نفعی نمی برند؛ مگر اینکه قبل از خواب تماس جنسی داشته باشند و بعد از این کار خواب آنان دچار مشکل می شود. پژوهش ها نشان می دهند که این تاثیرات منفی بر روی زنان، با نزدیکی رابطه کمتر می شود که این اتفاق با فعال شدن نورون های اکسی توسین همراه است.

منبع : www.psychologytoday.com